Het arrest waarin het Arbitragehof vorige week grote delen van de antidiscriminatiewet vernietigde, is ernstig en doordacht. En toch roept het gemengde gevoelens op, zegt Fernand KEULENEER. Het is niet aan de rechters fundamentele maatschappelijke keuzes te maken; in een democratie vertrouwen we die beslissingen toe aan verkozen vertegenwoordigers. De opvatting bestaat dat de grondwet bewaakt moet worden door hoven en juristen. Dat is een misvatting.

Journalisten die nog in staat zijn arresten te lezen worden blijkbaar zeldzaam. Op enkele uitzonderingen na, zongen de media in koor dat het Arbitragehof de antidiscriminatiewet zo goed als intact liet. Dat wekt enige verwondering. In het strafrechtelijk deel van de wet blijft van de oorspronkelijke constructie zo goed als niets overeind. Aanzetten tot discriminatie, haat of geweld blijft weliswaar strafbaar, maar enkel als er een 'bijzonder opzet' tot rechtstreekse en persoonlijke benadeling aanwezig is. Zulk een bijzonder opzet is er niet als enkel de materiële of feitelijke elementen voorhanden zijn en ook niet als het enkel gaat om standpunten met het oog op een 'breed maatschappelijk debat'. Openlijk zijn voornemen te kennen geven om te discrimineren is niet langer strafbaar. Ook met betrekking tot ambtenaren die zich aan discriminatie schuldig maken sneuvelden de strafbepalingen. En aan de rest van het strafhoofdstuk wordt een restrictieve interpretatie gegeven waaraan latere rechters zich zullen moeten houden. Hoe kan men, alleen al op basis daarvan, stellen dat er niets verandert?

In het burgerrechtelijk deel wordt de bepaling vernietigd die het verspreiden, publiceren of openbaar maken van teksten met discriminerende uitlatingen verbiedt. Zulks is voortaan opnieuw toegelaten, beschermd door de vrijheid van meningsuiting. En verder is er natuurlijk de vernietiging van de uitsluiting van 'politieke overtuiging' en 'taal' uit het toepassingsgebied van de wet (de discriminatie in de antidiscriminatiewet). Het Hof stelt dat er geen geldig motief is om discriminatie op basis van politieke overtuiging of taal toe te laten, en vernietigt daarom de hele opsomming van criteria.